Εντυπωσιακό πολιτιστικό και ενημερωτικό ημερολόγιο — επιθεώρηση του 1918, 224 σελίδων, έκδοση της Νέας Ακαδημείας Γραμμάτων και Τεχνών εν Πάτραις.

Η Νέα Ακαδημία σύμφωνα με πηγές του τοπικού τύπου φαίνεται ότι ιδρύθηκε στα τέλη του 1916 στην Πάτρα από πατρινούς λάτρεις των τεχνών, των γραμμάτων και του πολιτισμού («Νεολόγος των Πατρών» 13/12/1916 και 20/12/1916). Αν και στα πρώτα αυτά δημοσιεύματα αναφέρεται ως ιδρυτής και προφανώς πρώτος της πρόεδρος ο «καθηγητής Λιβαδάς», στα περισσότερα τεκμήρια ως πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής και βασικό στέλεχος της Ακαδημίας αναφέρεται ο Νικόλαος Κυπαρίσσης, γνωστός αρχαιολόγος της εποχής με σημαντικές ανασκαφές στη Δυτική Ελλάδα.

Αν και μεταξύ των πρώτων αντιδράσεων περιλαμβάνονταν και ειρωνικές και σαρκαστικές παρατηρήσεις ή σχόλια (βλ. άρθρο Τέλη Τουρνά, «Νεολόγος των Πατρών», 7/12/1916), στη συνέχεια φαίνεται πως το έργο της Ακαδημίας, το οποίο περιελάμβανε κυρίως διαλέξεις και συναυλίες, έγινε θετικά αποδεκτό από την κοινωνία των Πατρών, τουλάχιστον όσο μπορεί να τεκμηριωθεί από τα δημοσιεύματα του τοπικού τύπου της περιόδου. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στο Ημερολόγιο ο ίδιος δημοσιογράφος Τέλης Τουρνάς υπογράφει ένα από τα πρώτα κείμενα, εν πολλοίς ένα απολογητικό κείμενο για την αρχική αρνητική του στάση απέναντι στην Ακαδημία που παράλληλα εξυμνεί τόσο το έργο των μελών της όσο και την πολιτιστική ιστορία της πόλης των Πατρών. (Αι Πάτραι: τα γράμματα και αι τέχναι).

Κατά την περίοδο έκδοσης του Ημερολογίου μέλη της «Διοικούσας αρχής» της Ακαδημίας αποτελούσαν ο γιατρός Μιχαήλ Μυλωνάς, η Άννα Τριάντη, ο Μάκης Αθανασίου, δημοσιογράφος, μετέπειτα πρόεδρος της Ενώσεως Συντακτών, δημοτικός σύμβουλος και γενικός γραμματέας του Δήμου Πατρέων, ο Θεμ. Σωτηρίου, χρονογράφος με το ψευδώνυμο «Θέμης Σώτης», ο επιχειρηματίας Δημοσθένης Αλεξόπουλος, η Ρενέ Π. Αγγελοπούλου, «…η γνωστή ανά τον πνευματικόν κόσμον των Πατρών υπό το φευδώνυμον Ίρις, λογογράφος…», η άνευ λοιπών στοιχείων «δεσποινίς Λευνάρδου», ο αρχιμουσικός Μαθαρίκος, ο γλύπτης Αντώνιος Σώχος και ο Γεώργιος Διδυμιώτης, πρώην επιθεωρητής σχολείων.

Η Ακαδημία ανέπτυξε σημαντική δράση από την ίδρυσή της έως περίπου την άνοιξη του 1918, οπότε και καταγράφεται για τελευταία φορά κάποια εκδήλωσή της, μια διάλεξη του δημοσιογράφου Μάκη Αθανασίου για την Ινδική φιλολογία, στον τοπικό τύπο («Νεολόγος των Πατρών», 29/3/1918). Πιθανώς η Ακαδημία να σταμάτησε ή ανέστειλε τις δραστηριότητές της για κάποιο λόγο καθώς η επόμενη, και μάλλον τελευταία φορά, που αναφέρεται στον τοπικό τύπο, γίνεται με αφορμή φήμες για την ανασύστασή της, κατόπιν ενδιαφέροντος του τότε νομάρχη Βουτσινά για το σωματείο («Το Φως», 24/8/1919).

Η έκδοση του ημερολογίου του 1919 θα πρέπει να ήταν μεταξύ των σημαντικών ενεργειών της Νέας Ακαδημίας, τόσο λόγω του όγκου του όσο κυρίως από το εύρος των «συνεργασιών» και των «αποκλειστικών» κειμένων/άρθρων που εξασφαλίστηκαν για την έκδοση. Μεταξύ αυτών των συνεργασιών ξεχωρίζουν

  • ποιήματα αλλά και κείμενα/μελέτες με στοιχεία από αρχαιολογικές ανασκαφές του Ν. Κυπαρίσση,
  • ένα εκτενές κείμενο του δικηγόρου και ποιητή Χρήστου Παλαμά, αδελφού του διάσημου ποιητή, σχετικά με το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κωστής Παλαμάς στην Πάτρα (Ένα σπίτι των Πατρών)
  • ένα κείμενο του Ηλία Βουτιερίδη (http://el.wikipedia.org/wiki/Ηλίας_Βουτιερίδης), Εικόνες που περνούν.
  • άρθρο του αρχαιολόγου Ι. Ν. Σβορώνου με θέμα αιγυπτιακό νόμισμα της εποχής της Κλεοπάτρας, με αναφορά στην Πάτρα και τίτλο «Η Κλεοπάτρα εν Πάτραις»
  • έναν αριθμό από σατυρικούς στίχους του Χρ. Έσπ(ερα), ψευδώνυμο του Κωνσταντινουπολίτη, Χρυσού Ευελπίδη (1895-1971), καθηγητή πανεπιστημίου, που είχε διατελέσει υπουργός γεωργίας, και συγγραφέα και τακτικού συνεργάτη πατρινών εντύπων. Ο Ευελπίδης είχε τιμηθεί με Β΄ Βραβείο δοκιμίου στο πλαίσιο των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων του 1957, ενώ είχε ταξιδέψει μαζί με τον Νίκο Καζαντζάκη στο γνωστό ταξίδι του στην Κίνα και στην Ιαπωνία.
Επιπλέον στις σελίδες του ημερολογίου περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, το ποίημα του Κωστή Παλαμά, «Το σπίτι που γεννήθηκα», ένα ποίημα του Ρήγα Γκόλφη, πλήθος φωτογραφιών από την αχαϊκή φύση του φωτογράφου Ν. Χαϊδόπουλου, και τέλος ένα εκτενές αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του αποθανόντα λίγο καιρό πριν την έκδοση του ημερολογίου πρώην Δημάρχου Πατρών Δημητρίου Βότση με πολλές φωτογραφίες από έργα που υλοποιήθηκαν ή δρομολογήθηκαν επί της θητείας του (Σφαγεία, το νέο υδραγωγείο, το νέο δημαρχείο, θεμελίωση Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέα κλπ).

Πηγές:

Μουσείο Τύπου της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Πελοποννήσου-Ηπείρου-Νήσων

Παναγιώτης Γεωργίου, ΒΚΠ, 2010